6. Μνήμη RAM

Περιεχόμενα

  • 6.1. Εισαγωγή στη μνήμη RAM 
  • 6.2. Γενικά για τη Μνήμη 
  • 6.3. Φυσική Συσκευασία Μνήμης
  • 6.4. Προγραμματίζοντας την εγκατάσταση/αναβάθμιση μνήμης 
    • 6.4.1. Τύποι Μονάδας Μνήμης 
    • 6.4.2. Χαρακτηριστικά μίας μνήμης 
    • 6.4.3. Πόση μνήμη χρειάζεστε 
    • 6.4.4. Τι μέγεθος για κάθε module μνήμης; 
    • 6.4.5. Εμπορικές Λεπτομέρειες Ονοματολογίας
  • 6.5. Εγκατάσταση Μνήμης στη μητρική 
  • 6.6. Εικονική Μνήμη Δίσκου 
  • 6.7. Παρακολούθηση Μνήμης στα Windows 
  • 6.8. Συμβατότητα Παλαιότερων εφαρμογών στα Windows 
  • 6.9. Αντιμετώπιση Προβλημάτων Μνήμης 
  • 6.10. Μνήμη Flash

6.4. Προγραμματίζοντας την εγκατάσταση/αναβάθμιση μνήμης

6.4.4. Τι μέγεθος για κάθε module μνήμης;

Μια μητρική πλακέτα διαθέτει έναν ορισμένο αριθμό υποδοχών (slots/sockets) μνήμης, που καθορίζεται από τον κατασκευαστή της. Ο τύπος μονάδας μνήμης που εισάγεται σε μια υποδοχή και οι δυνατότητες που διαθέτει η κάθε μονάδα καθορίζονται από τον κατασκευαστή της μητρικής πλακέτας.

Οι περισσότερες μητρικές πλακέτες σήμερα υποστηρίζουν μνήμη δύο καναλιών/dual-channel. Dual-channel σημαίνει ότι το τσιπ ελεγκτή μνήμης της μητρικής χειρίζεται την επεξεργασία αιτημάτων μνήμης πιο αποτελεσματικά, με το να χειρίζεται ταυτόχρονα δύο διαδρομές μνήμης. Για παράδειγμα, πείτε ότι μια μητρική πλακέτα έχει τέσσερις υποδοχές μνήμης. Παραδοσιακά, το τσιπ ελεγκτή μνήμης, που συνήθως ονομάζεται MCH (memory controller hub = διανομέας ελεγκτή μνήμης), είχε ένα κανάλι μέσω του οποίου ταξίδευαν όλα τα δεδομένα από τις τέσσερις υποδοχές. Με διπλά κανάλια, οι τέσσερις υποδοχές χωρίζονται σε δύο κανάλια και κάθε κανάλι έχει δύο υποδοχές. Το Σχήμα 6.7 δείχνει αυτήν την έννοια.

Σχήμα 6.7  Μνήμη δύο καναλιών

Tech Tip
Το Dual-channel πρέπει να χρησιμοποιεί πανομοιότυπες μνήμες

Το Dual-channeling αυξάνει την απόδοση ενός συστήματος. Ωστόσο, επιταχύνει τα πράγματα μόνο εάν οι μονάδες μνήμης ταιριάζουν ακριβώς - έχουν δηλαδή τον ίδιο τύπο μνήμης, τα ίδια χαρακτηριστικά μνήμης, την ίδια ταχύτητα και την ίδια χωρητικότητα.

Το κανάλι Α και το κανάλι Β (Σχήμα 6.7) (μερικές φορές επισημαίνονται ως κανάλι 0 και κανάλι 1) θα πρέπει να έχουν ίδιες μονάδες μνήμης. Αγοράστε ένα κιτ (ένα πακέτο προ-δοκιμασμένων μονάδων μνήμης που είναι εγγυημένo ότι θα συνεργαστούν) για να διασφαλίσετε ότι οι δύο μονάδες είναι οι ίδιες.

Σχήμα 6.7.1. Dual-Channel μνήμη από e-shop.gr



Πόσο αυξάνει η ταχύτητα με το Dual-channel

Με μνήμες σε Dual-channel μπορούμε να πετύχουμε θεωρητικό διπλασιασμό ταχύτητας για την ταχύτητα ανάγνωσης και εγγραφής (read and write) στη μνήμη. Οι πραγματικές μετρήσεις όμως μας δίνουν τιμές αύξησης περίπου στο 50%. Όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα, αν έχουμε διαθέσιμες υποδοχές για dual-channel με 2 DIMM μνήμης στα 1333MHz πετυχαίνουμε πολύ καλύτερες ταχύτητες από ένα μόνο DIMM μνήμης στα 1600MHz.

Μοντέλο ταχύτητα ανάγνωσης (read)* ταχύτητα εγγραφής (write)* dual-channel read
(με 50% αύξηση)
dual-channel write
(με 50% αύξηση)
Corsair - 4GB DDR3-1333MHz PC3-10600 12.1 GB/s 7.5 GB/s
18.15 GB/s 11.25 GB/S
Corsair - 8GB DDR3-1600MHz PC3-12800  13.1 GB/s 8 GB/s
* Οι μετρήσεις read και write προέρχονται από τον αντίστοιχο ιστότοπο που είχαμε χρησιμοποιήσει για το benchmark στις CPU:  https://www.memorybenchmark.net

Tech Tip
Σημειώστε ότι σε ορισμένες μητρικές πλακέτες, οι μονάδες μνήμης στο κανάλι Α και στο κανάλι Β δεν χρειάζεται να έχουν την ίδια χωρητικότητα, αλλά απαιτείται η συνολική χωρητικότητα της μονάδας μνήμης στο κανάλι Α, να ταιριάζει με τη συνολική χωρητικότητα των μονάδων μνήμης που είναι εγκατεστημένες στο κανάλι Β.  Το σχήμα 6.8 απεικονίζει αυτήν την έννοια.

Σχήμα 6.8  - Περιπτώσεις εγκατάστασης module μνήμης ανάλογα με το πλήθος και το μέγεθος ανά κανάλι.

Παρατηρήστε στο πρώτο παράδειγμα στο Σχήμα 6.8, ότι δύο πανομοιότυπες μονάδες μνήμης έχουν εισαχθεί: μία μονάδα μνήμης στο Κανάλι Α και η άλλη στο Κανάλι Β.  

Το μεσαίο τμήμα του Σχήματος 6.8 δείχνει τρία DIMM που χρησιμοποιούνται.

Ορισμένοι κατασκευαστές υποστηρίζουν dual-channeling με τρία DIMMS, αλλά θα πρέπει να ελέγξετε την τεκμηρίωση της μητρικής πλακέτας ή του συστήματος για να βεβαιωθείτε ότι ισχύει αυτό.

Εδώ τα κανάλια έχουν μια άνιση ποσότητα μνήμης εγκατεστημένη στο κανάλι Α (3GB = 2GB+1GB) και στο κανάλι Β (1GB). Ορισμένες μητρικές μπορούν να υλοποιήσουν αυτόματα το dual-channel για το πρώτο 1 GB του κάθε καναλιού.

Το module μνήμης που βρίσκεται στη 2η θέση στο κανάλι A (2GB) θα λειτουργήσει με Single channel.

Στην τελευταία περίπτωση που φαίνεται Στο σχήμα 6.8, είναι εγκατεστημένα και τα τέσσερα DIMM. Παρατηρήστε ότι η συνολική χωρητικότητα του καναλιού Α ταιριάζει με τη συνολική χωρητικότητα του καναλιού Β (3 GB και στα δύο κανάλια, συνολικά 6 GB). Υπενθυμίζουμε ότι όταν επιδιώκετε το dual-channeling πρέπει να φροντίσετε να αγοράσετε τα modules σας ανά ζεύγη.


Συμβουλή Πριν την Αγορά
Τι να προτιμήσω ένα module με μεγαλύτερο μέγεθος (GB) ή με μεγαλύτερη ταχύτητα (MHz);
Θυμηθείτε τον Πίνακα 6.2. με τις πιθανές ταχύτητες καθώς και τον παραπάνω πίνακα με τις ταχύτητες read και write. Ο γενικός κανόνας είναι ότι είναι προτιμότερο να έχετε περισσότερη μνήμη (GB) παρά ταχύτερη μνήμη (MHz), ειδικά όσο βρίσκεστε κοντά στις προδιαγραφές του λειτουργικού συστήματος και των εφαρμογών που χρησιμοποιείτε.
Παράδειγμα: Έστω ότι έχετε ένα PC με 4GB RAM με ταχύτητα DDR3-1066. Το λειτουργικό σας σύστημα είναι Windows 10 και θέλετε απλά να λειτουργείτε το MS Office (Word, Excel κ.λπ.). Η ελάχιστη προδιαγραφή που ζητάει η Microsoft είναι 4GB RAM. Συνεπώς θα κερδίσετε περισσότερα σε απόδοση αν αναβαθμίσετε σε 8 GB RAM με ίδια ταχύτητα (DDR3-1066), παρά αν αντικαταστήσετε την υπάρχουσα μνήμη με αντίστοιχη 4GB RAM με ταχύτητα DDR3-1333 ή ακόμα και DDR3-1600.


Παραδείγματα Τοποθέτησης

Για να αποφασίσετε την ποσότητα της μνήμης που θα προμηθευτείτε, πρέπει οπωσδήποτε να ανατρέξετε στην τεκμηρίωση (manual/site) της μητρικής πλακέτας. 

Το Σχήμα 6.9 δείχνει μια διάταξη μητρικής πλακέτας με τέσσερις υποδοχές μνήμης  που έχουν διαφορετική επισήμανση από αυτήν που φαίνεται στο Σχήμα 6.8. Εδώ (Σχήμα 6.9) τα 4 DIMM αριθμούνται από 1-4, αντί για 0 και 1 ανά κανάλι. Να θυμάστε ότι οι κατασκευαστές μητρικής πλακέτας μπορούν να επισημάνουν τις μητρικές τους με όποιον τρόπο θέλουν. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που η τεκμηρίωση είναι τόσο σημαντική. Πάντως έχει επικρατήσει η χρωματική κωδικοποίηση (Σχήμα 6.9.1.) στις υποδοχές (slot) RAM της μητρικής, ώστε να είναι σχετικά σαφές ποιες υποδοχές πρέπει να συμπληρώνονται μαζί για να πετυχαίνουμε το Dual-channeling. Έχει επικρατήσει οι θέσεις των καναλιών να είναι εναλλάξ, ώστε να μην είναι πολύ κοντά μεταξύ τους τα module μνήμης (αν δεν έχουν χρησιμοποιηθεί όλες οι θέσεις), ώστε να επιτυγχάνεται ακόμα καλύτερος αερισμός.
Σε κάθε περίπτωση: "οι κατασκευαστές μητρικής πλακέτας μπορούν να επισημάνουν τις μητρικές τους με όποιον τρόπο θέλουν". 

Σχήμα 6.9  Μητρική με τέσσερις υποδοχές μνήμης και δύο κανάλια


Σχήμα 6.9.1 Αριστερά: Μητρική με 6 υποδοχές μνήμης και τρία κανάλια με τις υποδοχές εναλλάξ - Δεξιά: Μητρική με τέσσερις υποδοχές μνήμης και δύο κανάλια με τις υποδοχές δίπλα


Οδηγός αγοράς μονάδας μνήμης

Ας δούμε ένα ρεαλιστικό παράδειγμα με βάση το Σχήμα 6.9. Έστω ότι έχετε τη Motherboard Asrock H61M-GE και ότι ο πελάτης σας καλύπτεται με 8 GB RAM. Τι θα μπορούσατε να κάνετε; Πόσες μονάδες μνήμης θα αγοράζατε και με ποιες δυνατότητες; Στον Πίνακα 6.6 βλέπουμε τις πιθανές λύσεις και τις αναλύουμε αμέσως μετά.

Προδιαγραφές motherboard:

Σημείωση: Η παρακάτω ανάλυση έγινε με βάση τις τιμές του 2021 χρησιμοποιώντας ενδεικτικά τον ιστότοπο e-shop.gr και τις μνήμες μόνο από την εταιρεία Corsair ().
Σας προτείνουμε για μεγαλύτερη εξάσκηση να αναπαράγετε την άσκηση χρησιμοποιώντας και άλλες εταιρείες παραγωγής μνημών RAM (Kingston, Transcend, Hyper-X) και φυσικά και άλλους ιστοτόπους αγοράς (Skroutz, Plaisio, Amazon, ebay, κλπ.)

Πίνακας 6.6 -  Ανάλυση επιλογής Module μνήμης
Α/Α Ανάλυση Κόστος Σχόλια
1 Τέσσερα (4) DIMM των 2GB (dual-channeling) με ταχύτητα 1333MHz 4*12.50 = €50  Υψηλό κόστος, και εξαντλούμε όλες τις υποδοχές (slots) 
2 Δύο (2) DIMM των 4GB (dual-channeling) με ταχύτητα 1600MHz 2*22.70 = €45.4 Μεσαίο κόστος, χρησιμοποιούμε το dual-channel
3 Ένα (1) DIMM των 8GB (single-channeling) με ταχύτητα 1600MHz 1*42.50 = €42.50 Χαμηλό κόστος, δεν αξιοποιούμε το dual-channel.

Συμπεράσματα:

  • Λύση 1: δίνει dual-channel αλλά θα μας εξαντλήσει όλες τις ελεύθερες υποδοχές, εμποδίζοντάς μας για οποιαδήποτε μελλοντική αναβάθμιση. Επιπλέον, είναι και η πιο ακριβή (μπορεί η οικονομική διαφορά να είναι μικρή (5-8 ευρώ) ανάμεσα στις 3 περιπτώσεις αλλά αν είχατε να εφαρμόσετε κοινή λύση σε 100 υπολογιστές μίας εταιρείας, το κόστος συσσωρεύεται).
  • Λύση 3: έχει ως πλεονέκτημα την τιμή αλλά δεν αξιοποιεί το dual-channel. Επίσης, λόγω του ότι η motherboard υποστηρίζει 16GB μέγιστη ποσότητα μνήμης, ακόμα και για μελλοντική αναβάθμιση μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μόνο μία από τις 3 διαθέσιμες υποδοχές.
  • Λύση 2:  είναι η βέλτιστη λύση γιατί θα μας προσφέρει dual-channel, σε καλή αναλογία τιμής και με δυνατότητα μελλοντικής αναβάθμισης.


Triple-channel και Quadruple-channel

Πολλές νεότερες μητρικές κάρτες και ειδικά για servers υποστηρίζουν μνήμη τριπλού καναλιού, όπου λειτουργούν τρεις μονάδες μνήμης, ή μνήμη τεσσάρων καναλιών, όπου υποστηρίζονται ταυτόχρονα τέσσερις μονάδες μνήμης. 

Το Σχήμα 6.10 δείχνει μια μητρική πλακέτα που έχει έξι υποδοχές επέκτασης μνήμης και που υποστηρίζει triple-channeling. Δείτε στον τελικό πίνακα πώς συμπληρώνονται οι υποδοχές μνήμης, ανάλογα με το τι πλήθος μονάδων μνήμης έχουμε διαθέσιμο.

triple-channel

Σχήμα 6.10  Μητρική πλακέτα με έξι υποδοχές μνήμης και τρία κανάλια