Τεχνικός Υπολογιστών CompTIA A+

---

Το λειτουργικό σύστημα (OS = Operating System) είναι το πιο σημαντικό κομμάτι λογισμικού σε έναν υπολογιστή, διότι χωρίς αυτό καμία εφαρμογή (software) δεν μπορεί να εκτελεστεί και το υλικό μέρος, το υλισμικό (hardware), δεν μπορεί να λειτουργήσει.  Αν και τα σημερινά λειτουργικά συστήματα παρέχουν πολλές υπηρεσίες, η βασική υπηρεσία ενός λειτουργικού συστήματος είναι η διασύνδεση του χρήστη με το υλικό μέρος καθώς και με τις εφαρμογές λογισμικού που είναι εγκατεστημένες ή εκτελούμενες από τον υπολογιστή. Ίσως αναρωτιέστε τι ακριβώς μπορεί να κάνει το λειτουργικό σύστημα. Το λειτουργικό σύστημα εκτελεί πολλές εργασίες, αλλά ορισμένες που σας επηρεάζουν άμεσα και καθημερινά ως χρήστη είναι να αναγνωρίζει τι πληκτρολογείτε στο πληκτρολόγιο (ή τι κάνετε όταν χρησιμοποιείτε ένα ποντίκι ή μια επιφάνεια αφής) και να μεταφέρει αυτές τις πληροφορίες στον υπολογιστή ως input (δεδομένα εισόδου). Το λειτουργικό σύστημα ελέγχει επίσης τα δεδομένα εξόδου (output) στην οθόνη (monitor), παρακολουθεί αρχεία και φακέλους, διαχειρίζεται και παρακολουθεί ανοιχτές εφαρμογές (applications) και ελέγχει περιφερειακές συσκευές όπως είναι οι εκτυπωτές (printers).

Σχήμα 14.A.2.1 - Το λειτουργικό σύστημα ελέγχει τα πάντα

Η διαδικασία εκκίνησης (boot process) είναι τα βήματα που ακολουθεί μια συσκευή όταν ενεργοποιείται για πρώτη φορά ένας υπολογιστής.

1. Η κεντρική μονάδα επεξεργασίας (CPU) αρχικοποιείται.
2. Ανατρέχει στο βασικό σύστημα εισόδου/εξόδου του συστήματος (BIOS ή UEFI BIOS) για την πρώτη του οδηγία.
3. Εκτελεί τον αυτοέλεγχο ενεργοποίησης (POST=power-on self-test), ο οποίος διασφαλίζει ότι το υλισμικό λειτουργεί σωστά.
4. Όταν ολοκληρωθεί αυτό, το BIOS αναζητά ένα λειτουργικό σύστημα για φόρτωση.

Σε αυτό το σημείο, το λειτουργικό σύστημα αναλαμβάνει τον έλεγχο της διαδικασίας εκκίνησης.

5. Το λειτουργικό σύστημα "φορτώνει" (load) τα απαραίτητα προγράμματα οδήγησης (drivers) συσκευών για τον έλεγχο συσκευών όπως o εκτυπωτής, η μονάδα CD/DVD, το ποντίκι και το πληκτρολόγιο.
6. Μόλις φορτωθούν τα προγράμματα οδήγησης, ο χρήστης μπορεί να έχει πρόσβαση στις εφαρμογές του συστήματος και να αρχίσει να εργάζεται.

Ουσιαστικά ό,τι κάνουν οι σημερινοί χρήστες με τους υπολογιστές τους γίνεται μέσω κάποιας εφαρμογής και κάθε εφαρμογή πρέπει να εκτελεστεί μέσω του λειτουργικού συστήματος. Ο κατάλογος των εφαρμογών είναι ατελείωτος και νέες εφαρμογές αναπτύσσονται καθημερινά. Το λειτουργικό σύστημα επιτρέπει σε έναν υπολογιστή να κάνει σχεδόν τα πάντα—από την ενδοεπικοινωνία μωρού που εγκαθιστούν οι νέοι γονείς, μέχρι το tablet που χρησιμοποιεί μια νοσηλεύτρια για να εισαγάγει πληροφορίες για τον ασθενή, την ψηφιακή συσκευή αναπαραγωγής μουσικής που χρησιμοποιεί ένας έφηβος για να ακούσει τις αγαπημένες του μελωδίες, ή τον υπολογιστή που χρησιμοποιεί ένας επιδημιολόγος για να αναλύσει μοντέλα εξάπλωσης ενός ιού στον παγκόσμιο πληθυσμό.

Κάθε εφαρμογή πρέπει να είναι γραμμένη για να επικοινωνεί με ένα συγκεκριμένο λειτουργικό σύστημα γιατί κάθε λειτουργικό σύστημα έχει τον δικό του συγκεκριμένο κώδικα και σύνταξη. Επομένως, η επιλογή του λειτουργικού συστήματος καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις εφαρμογές που μπορεί να εκτελέσει ένας υπολογιστής. Πολλές εφαρμογές σήμερα αναπτύσσονται για πολλαπλά λειτουργικά συστήματα και αυτό απαιτεί τη δημιουργία πολλαπλών εκδόσεων της εφαρμογής.

---

Συμβουλή:

Πρέπει να προσέχετε όταν αγοράζετε ή εγκαθιστάτε μια εφαρμογή ώστε να ανταποκρίνεται στο λειτουργικό σύστημα αλλά και στην έκδοση του λειτουργικού σας συστήματος. Για παράδειγμα το AutoCAD, ένα πολύ δημοφιλές πρόγραμμα για μηχανικούς:  μέχρι την έκδοση 2017 μπορεί να λειτουργήσει με την ίδια έκδοση σε Windows 7/8/10, αν χρησιμοποιείτε MacOS χρειάζεστε διαφορετική έκδοση ειδικά για MAC. από την έκδοση 2018 ισχύουν τα κάτωθι: Windows 10 μόνο για 64-bit λειτουργικό σύστημα (ενώ υπάρχουν και 32-bit Windows 10, δεν υποστηρίζονται) Windows 8 (32-bit και 64-bit) ή Windows 7 SP1 (32-bit και 64-bit) και διαφορετική έκδοση ειδικά για MacOS. Όπως βλέπετε είναι πάντα απαραίτητο να συμβουλεύεστε τις απαιτήσεις (requirements) του προγράμματος.